Autotransplantacja
Na skróty:
Autotransplantacja polega na przeszczepieniu narządu w obrębie tego samego organizmu, z ortodontycznego punktu widzenia jest to przemieszczenie zawiązka zębowego. Wykonuje się ją w celu uzupełnienia braku zęba w jednym rejonie jamy ustnej innym zębem własnym pacjenta.
Autotransplantacja zębów to nowe możliwości terapeutyczne. Istotnym faktem jest zachowanie potencjału wzrostowego kości wokół przeszczepionego zęba i prawidłowy rozwój wyrostka zębodołowego po zabiegu. Dzięki temu pacjent może odzyskać własny ząb w przednim odcinku szczęki i bez skrępowania znów się uśmiechać. Są oczywiście inne rozwiązania, takie jak korona na implancie czy most, ale nie dają one tak satysfakcjonujących rezultatów.
Technika autotransplantacji, w połączeniu z następującym po niej leczeniem ortodontycznym, powinna być postrzegana jako jedna z metod leczenia w przypadku utraty zęba w wyniku urazu. Autotransplantacja jest zabiegiem chirurgicznym przeprowadzanym w znieczuleniu ogólnym.
W przypadku naszej pacjentki poszukiwaliśmy takiego rozwiązania, które umożliwiłoby wczesną rehabilitację narządu żucia oraz zapewniło trwałą odbudowę braku zębowego. Takie możliwości dawała nam właśnie autotransplantacja zęba przedtrzonowego, znajdującego się w odpowiednim fazie rozwoju korzenia. Opierając się na dotychczasowym przebiegu klinicznym opisywanego przypadku, a także na wynikach kontrolnych zdjęć radiologicznych, możemy to rozwiązanie uznać za docelowe i ostateczne, gdyż w literaturze odnajdujemy opisy ponad 40-letnich obserwacji utrzymania w jamie ustnej podobnych zębów.
Poniższy opis przypadku dotyczy pacjentki, która w wyniku urazu utraciła górny lewy ząb sieczny (jedynkę). Zaplanowano uzupełnienie tego braku zębem przedtrzonowym dolnym. Wiek oraz stopień rozwoju korzenia zęba dawczego umożliwiał przeprowadzenie zabiegu bez konieczności leczenia go endodontycznie (kanałowo). Oznacza to, iż istniała duża szansa, że ząb ten po przeszczepieniu w miejsce utraconego zęba przedniego pozostanie żywy, a jego korzeń rozwinie się prawidłowo. Właściwe procesy gojenia i zakończenia wzrostu transplantatu (zęba przedtrzonowego) zapewniał również segment kostny, który został pobrany wraz z nim w trakcie zabiegu operacyjnego. Pobrany fragment kostny wraz z zębem został umieszczony w sztucznie wytworzonej loży, w miejscu utraconego siekacza górnego.
Przestrzeń po zębie przedtrzonowym została zaopatrzona utrzymywaczem przestrzeni, czyli aparatem cementowanym na zębach, które okalają lukę i blokują pustą przestrzeń. W wieku dorosłym będzie ona uzupełniona stałą pracą protetyczną lub zamknięta za pomocą aparatu stałego poprzez przesunięcia zębowe.
Kolejne etapy leczenia pacjentki
Etap 1
- brak zęba powstały w wyniku urazu
- zapadnięcie wyrostka zębowego z powodu utraty bazy kostnej, co skutkuje również zapadnięciem tkanek miękkich
Etap 2
- 2. miesiąc leczenia
- zamontowano u pacjentki aparat stały fragmentaryczny
- na zdjęciach widoczny początek leczenia
- pacjentka przygotowywana do zabiegu chirurgicznego – autotransplantacji
Etap 3
- 4. miesiąc leczenia
- widoczny autotransplantowany ząb przedtrzonowy dolny usytuowany w miejscu utraconego zęba siecznego
- badanie zęba przeszczepionego na 3 tygodnie po zabiegu wykazało, że jest on żywy
- widoczna rekonstrukcja wyrostka zębodołowego
Etap 4
- 6. miesiąc leczenia
- ząb transplantowany został odbudowany materiałem kompozytowym oraz poddany zabiegom szlifowania, upodobniającym go do zęba siecznego
- okres wyrównywania zęba przeszczepionego ok. 3 miesiące po zabiegu
- test na żywotność dodatni
Etap 5
- 7. miesiąc leczenia
- zamykanie szpar w odcinku przednim
- wyrównywanie linii symetrii w łuku górnym
Etap 6
- 11. miesiąc leczenia
- etap końcowy leczenia ortodontycznego aparatem stałym fragmentarycznym
- praca nad prawidłowym położeniem poszczególnych zębów
Etap 7
- 12. miesiąc leczenia – demontaż aparatu stałego
- prawidłowo uformowana girlanda dziąsłowa
- szerokość przyszyjkowa zęba autotransplantowanego identyczna z szerokością przyszyjkową sąsiedniego siekacza
- autotransplantowany ząb jest tylko nieco ciemniejszy oraz większy w wymiarze przednio-tylnym
RTG przed zabiegiem
- widoczny brak zęba siecznego
- ząb przedtrzonowy (wskazany do autotransplantacji) w początkowej fazie formowania korzenia
Po zabiegu autotransplantacji
- autotransplantowany ząb przedtrzonowy w miejsce brakującego zęba siecznego
- ząb transplantowany wykazuje dodatnią reakcję na żywotność
- widoczny utrzymywacz przestrzeni